Słowacki premier Robert Fico spotyka się z ostrą krytyką ze strony liderów opozycji w związku z jego rzekomą niezdolnością do zapobieżenia nadchodzącym amerykańskim cłom na samochody, które zagrażają znaczącemu sektorowi produkcji samochodów w kraju. Ten polityczny odwet następuje po ogłoszeniu przez prezydenta Donalda Trumpa planów wprowadzenia 25% cła na wszystkie pojazdy wyprodukowane poza Stanami Zjednoczonymi, które mają wejść w życie w przyszłym miesiącu.
Podczas wizyty państwowej w USA w lutym premier Fico spotkał się z Elonem Muskiem, szefem amerykańskiego Biura Efektywności Rządowej (DOGE) i właścicielem Tesli. Ich rozmowy podobno dotyczyły intencji Waszyngtonu w sprawie ceł na europejskie produkty, w tym samochody produkowane w UE, gdzie Słowacja jest czołowym producentem. Polityczni przeciwnicy Fico argumentują, że spotkanie, określane przez niektórych jako jedynie okazja do zrobienia zdjęcia, ostatecznie nie uchroniło kraju przed potencjalnym ciosem gospodarczym.
Słowacka podatność na amerykańskie cła na samochody
Słowacja, stosunkowo mały kraj w Europie Środkowej, wyróżnia się posiadaniem najwyższej na świecie produkcji pojazdów na mieszkańca. W związku z tym z niepokojem oczekuje na skutki zapowiedzianych przez prezydenta Donalda Trumpa wysokich ceł na samochody osobowe importowane do USA.
Przedstawiciele rządu wyrażają głębokie zaniepokojenie potencjalnymi konsekwencjami dla słowackiej gospodarki, która jest silnie uzależniona od przemysłu motoryzacyjnego. Sektor ten jest głównym motorem gospodarczym, produkującym około miliona pojazdów rocznie i zapewniającym zatrudnienie dla około 200 000 osób na populację nieco przekraczającą 5 milionów.
„Mamy nadzieję, że cła zostaną odroczone, podobnie jak w przypadku Meksyku i Chin. Jeśli zostaną wprowadzone zgodnie z planem, będziemy musieli znaleźć sposoby na zarządzanie konsekwencjami”, stwierdziła minister gospodarki Denisa Saková podczas konferencji prasowej w Bratysławie, jak donosi Euractiv.
Saková, która również pełni funkcję wicepremiera w administracji Roberta Fico, ostrzegła, że Słowacja ma być jednym z trzech najbardziej dotkniętych państw członkowskich UE, jeśli rząd USA wprowadzi cła w przyszłym miesiącu.
W środę prezydent Trump potwierdził plan Waszyngtonu dotyczący opodatkowania „wszystkich samochodów, które nie są produkowane w Stanach Zjednoczonych”, podpisując odpowiednie zarządzenie w Białym Domu. Kompleksowe 25% cła mają zostać nałożone 2 kwietnia.
Znacząca obecność branży motoryzacyjnej na Słowacji
Kilku znaczących światowych producentów samochodów prowadzi zakłady produkcyjne na Słowacji. Należą do nich:
| Producent | Uwagi |
| Stellantis | Powstała w wyniku połączenia Fiat Chrysler Automobiles i PSA Group. |
| Volkswagen Group | Niemiecki gigant motoryzacyjny. |
| Kia Motors | Południowokoreański producent. |
| Jaguar Land Rover | Brytyjska międzynarodowa firma motoryzacyjna. |
| Volvo | Obecnie buduje nową fabrykę dedykowaną pojazdom elektrycznym (EV). |
Minister Saková podkreśliła, że dwóch z tych producentów eksportuje obecnie pojazdy na rynek Stanów Zjednoczonych.
Według danych Komisji Europejskiej ze stycznia, słowacka produkcja pojazdów spadła w 2024 r. do 993 000 sztuk z 1,08 miliona w 2023 r. Komisja zauważyła jednak, że „prognozy na 2025 r. sygnalizują odbicie, przewidując, że produkcja może osiągnąć 1,15 miliona pojazdów”, co wzmacnia status Słowacji jako światowego lidera w produkcji na mieszkańca z ponad 180 sztukami na 1000 mieszkańców.
Konsekwencje polityczne i spotkanie Fico z Muskiem
Minister gospodarki Słowacji wskazała, że jeśli amerykańskie cła zostaną wprowadzone w życie, Bratysława poczeka na działania odwetowe Unii Europejskiej i polegać będzie na negocjacjach prowadzonych przez Maroša Šefčoviča, europejskiego komisarza ds. handlu i bezpieczeństwa gospodarczego, który jest słowackim dyplomatą.
Partie opozycyjne, w tym liberalna Progresywna Słowacja (PS) i centroprawicowa Wolność i Solidarność (SaS), wyraziły zaniepokojenie prawdopodobnymi szkodami gospodarczymi. Wezwały rząd do ścisłej współpracy z Brukselą, aby zapobiec eskalacji sporu handlowego z USA.
Robert Fico, najdłużej urzędujący premier Słowacji, obecnie stojący na czele lewicowo-nacjonalistycznej koalicji, został bezpośrednio zaatakowany przez przeciwników za niepowodzenie w zapobieżeniu cłom. Jego lutowa podróż do USA, podczas której spotkał się z Elonem Muskiem, szefem Departamentu Efektywności Rządowej (DOGE) administracji Trumpa, miała na celu częściowo lobbowanie przeciwko proponowanym opłatom za samochody.
„Fico pospieszył do USA po spotkaniu z Putinem, najwyraźniej tylko po zdjęcie z Muskiem. Mimo że mówił opinii publicznej, że rozmawiali o cłach, nie widzimy żadnych wymiernych rezultatów”, podkreślił lider SaS Branislav Gröhling.
Krytyka pojawiła się również spoza parlamentu. „Robert Fico całkowicie źle ocenił sytuację. Od miesięcy skupia się na sprawach niezwiązanych ze Słowacją, zaniedbując jednocześnie najważniejszą kwestię – przemysł motoryzacyjny, fundament naszej gospodarki”, stwierdził były premier Eduard Heger z partii Demokraci.
Important to note that Tesla is NOT unscathed here. The tariff impact on Tesla is still significant.
— Elon Musk (@elonmusk) March 27, 2025
Ogłaszając cła, prezydent Trump stwierdził, że Musk, właściciel producenta samochodów elektrycznych Tesla, nie doradzał mu w sprawie tej konkretnej polityki, „ponieważ może mieć konflikt interesów”. Musk został uznany za kluczowego doradcę podczas obecnej kadencji Trumpa.
Prezydent Trump zasugerował mediom, że cła „mogą być neutralne netto lub mogą być dobre” dla Tesli, która prowadzi zakłady produkcyjne w Teksasie i Kalifornii. Jednak Musk wyjaśnił później na X (dawniej Twitter), że Tesla rzeczywiście zostanie znacząco dotknięta przez nową amerykańską politykę handlową.
Hania to prawdziwa pasjonatka technologii, która potrafi godzinami dyskutować o zastosowaniach smart kontraktów i możliwościach sieci DeFi. Zawsze ma przy sobie notatnik, w którym zapisuje pomysły na nowe projekty kryptowalutowe i giełdowe. Znajomi żartują, że jeśli nie widzisz jej wśród ludzi, to pewnie testuje właśnie kolejną platformę stakingu – i udaje, że robi pranie!